Investing.com – Dünyanın dört bir yanındaki merkez bankaları, dörtnala koşan enflasyonu para siyaseti tedbirleriyle dizginlemeye çalışıyor. Kendilerinin ultra düşük faiz oranları ve mali gevşeme (QE) ile neden oldukları enflasyonu.
ABD’de Fed, yanlış değerlendirdiği enflasyonu denetim altına almak için faiz oranlarını rekor bir süratle artırdı.
Uzun bir müddet, yükselen fiyatların süreksiz olduğu ve harekete geçmeye gerek olmadığı söylendi. Lakin daha sonra çabukla alınan tedbirler, para siyasetinin gerçek iktisat üzerindeki gecikmeli tesirlerinin büyük sarsıntılara yol açmasına neden oldu. Bunun en uygun örneği Silicon Valley Bank (OTC:SIVBQ) ve Signature Bank ‘in (OTC:SBNY) iflasları.
Enflasyon yüksek düzeylerinden yavaşça geri çekilirken, işgücü piyasası güçlü kalmaya devam etti, bu yüzden ücretler daima olarak yükseltildi.
Fed Lideri Jerome Powell geçmişte sık sık para siyasetiyle yumuşak iniş yapmayı başaracağını, yani büyük bir resesyon beklenmediğini söylemişti.
Ancak artık bunun neredeyse imkansız göründüğüne dair artan göstergeler var. 2007’deki subprime krizinden evvel New York Fed’in resesyon göstergesi ekonomik gerileme mümkünlüğünü %40 olarak gösteriyordu. Şu anda gösterge, önümüzdeki 12 ay içinde bir resesyon mümkünlüğünün %68,2 olduğunu söylüyor. Son 40 yılda resesyon mümkünlüğü hiç bu kadar yüksek olmamıştı ve ekonomik performans birkaç sefer düşüşe geçti.
Mart ayı FOMC toplantı tutanaklarına nazaran, Fed’in kendisi yıl içinde yalnızca hafif bir sakinlik yaşanacağını savunmaya devam ediyor. Lakin bu çok daha büyük bir gerilemenin yalnızca başlangıcı olabilir, çünkü büyük ekonomik çalkantılara yol açabilecek potansiyel etmenler hayli fazla.
Bankacılık kesimi krizde ve yalnızca sermaye çıkışı nedeniyle daha fazla finans kuruluşu kapanma riskiyle karşı karşıya. Ticari gayrimenkul piyasası çökerken, kıymetli devam finansmanı ve azalan teminatlar için teminat davetleri bir sorun haline geliyor. Bu durum hem bankacılık, hem de emlak bölümünü sarsabilir.
Başkan Biden idaresindeki ABD hükümeti, Cumhuriyetçilerin talep ettiği harcama kesintilerini yapmadan borç tavanını 1,5 trilyon dolar daha yükseltmek istiyor, bu nedenle görünürde bir tahlil yok. Sirkülasyondaki para arzı, bir muahedeye varılsa bile, yeni bir artırım yapılana kadar tam olarak bu ölçüde artacaktır.
Enflasyon açısından bu gereğince makûs değilmiş üzere, işgücü piyasasında da yerinden oynamalar olabilir. Beyaz Saray tarafından yapılan bir tahlile nazaran, ülkenin kısa vadeli bir temerrüde düşmesi halinde 500.000 istihdam yok olacak. Açmazın uzaması halinde ise 8,3 milyon kişi işini kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kalacaktır. Üstelik büyümesi tüketime dayalı bir ülkede.
Dolayısıyla, Ukrayna ve Tayvan üzere jeopolitik riskler göz gerisi edilse bile, ABD iktisadı için durum hiç de iç açıcı görünmüyor. Eski ABD Hazine Bakanı Larry Summers’ın bile resesyon varsayımında bulunmasının bir nedeni de:
Görünüşe nazaran ekonomik gerileme kesin ve herkesin lisanında, yalnızca finans piyasaları bunu duymak istemiyor. Fed’in faiz oranlarını büyük ölçüde düşürerek ve yeni bir QE çeşidi başlatarak kendilerini kurtaracağına güveniyorlar.
O vakit S&P 500 ve Nasdaq 100 yeni rekor düzeylere tırmanacak ve piyasa iştirakçileri yükselen enflasyon ve azalan milletlerarası dolar kabulü kıymetine tüm gerçek aksiliklere nasıl meydan okudukları konusunda birbirlerini tebrik edebilecekler.
ABD’de Fed, yanlış değerlendirdiği enflasyonu denetim altına almak için faiz oranlarını rekor bir süratle artırdı.
Uzun bir müddet, yükselen fiyatların süreksiz olduğu ve harekete geçmeye gerek olmadığı söylendi. Lakin daha sonra çabukla alınan tedbirler, para siyasetinin gerçek iktisat üzerindeki gecikmeli tesirlerinin büyük sarsıntılara yol açmasına neden oldu. Bunun en uygun örneği Silicon Valley Bank (OTC:SIVBQ) ve Signature Bank ‘in (OTC:SBNY) iflasları.
Enflasyon yüksek düzeylerinden yavaşça geri çekilirken, işgücü piyasası güçlü kalmaya devam etti, bu yüzden ücretler daima olarak yükseltildi.
Fed Lideri Jerome Powell geçmişte sık sık para siyasetiyle yumuşak iniş yapmayı başaracağını, yani büyük bir resesyon beklenmediğini söylemişti.
Ancak artık bunun neredeyse imkansız göründüğüne dair artan göstergeler var. 2007’deki subprime krizinden evvel New York Fed’in resesyon göstergesi ekonomik gerileme mümkünlüğünü %40 olarak gösteriyordu. Şu anda gösterge, önümüzdeki 12 ay içinde bir resesyon mümkünlüğünün %68,2 olduğunu söylüyor. Son 40 yılda resesyon mümkünlüğü hiç bu kadar yüksek olmamıştı ve ekonomik performans birkaç sefer düşüşe geçti.
Mart ayı FOMC toplantı tutanaklarına nazaran, Fed’in kendisi yıl içinde yalnızca hafif bir sakinlik yaşanacağını savunmaya devam ediyor. Lakin bu çok daha büyük bir gerilemenin yalnızca başlangıcı olabilir, çünkü büyük ekonomik çalkantılara yol açabilecek potansiyel etmenler hayli fazla.
Bankacılık kesimi krizde ve yalnızca sermaye çıkışı nedeniyle daha fazla finans kuruluşu kapanma riskiyle karşı karşıya. Ticari gayrimenkul piyasası çökerken, kıymetli devam finansmanı ve azalan teminatlar için teminat davetleri bir sorun haline geliyor. Bu durum hem bankacılık, hem de emlak bölümünü sarsabilir.
Başkan Biden idaresindeki ABD hükümeti, Cumhuriyetçilerin talep ettiği harcama kesintilerini yapmadan borç tavanını 1,5 trilyon dolar daha yükseltmek istiyor, bu nedenle görünürde bir tahlil yok. Sirkülasyondaki para arzı, bir muahedeye varılsa bile, yeni bir artırım yapılana kadar tam olarak bu ölçüde artacaktır.
Enflasyon açısından bu gereğince makûs değilmiş üzere, işgücü piyasasında da yerinden oynamalar olabilir. Beyaz Saray tarafından yapılan bir tahlile nazaran, ülkenin kısa vadeli bir temerrüde düşmesi halinde 500.000 istihdam yok olacak. Açmazın uzaması halinde ise 8,3 milyon kişi işini kaybetme tehlikesiyle karşı karşıya kalacaktır. Üstelik büyümesi tüketime dayalı bir ülkede.
Dolayısıyla, Ukrayna ve Tayvan üzere jeopolitik riskler göz gerisi edilse bile, ABD iktisadı için durum hiç de iç açıcı görünmüyor. Eski ABD Hazine Bakanı Larry Summers’ın bile resesyon varsayımında bulunmasının bir nedeni de:
Görünüşe nazaran ekonomik gerileme kesin ve herkesin lisanında, yalnızca finans piyasaları bunu duymak istemiyor. Fed’in faiz oranlarını büyük ölçüde düşürerek ve yeni bir QE çeşidi başlatarak kendilerini kurtaracağına güveniyorlar.
O vakit S&P 500 ve Nasdaq 100 yeni rekor düzeylere tırmanacak ve piyasa iştirakçileri yükselen enflasyon ve azalan milletlerarası dolar kabulü kıymetine tüm gerçek aksiliklere nasıl meydan okudukları konusunda birbirlerini tebrik edebilecekler.