Türkiye iktisadında faizlerdeki ayrışma sertleşerek devam ediyor.
Merkez Bankası, siyaset faizini yüzde 8,5’te tutsa da muhtaçlık kredisi faizi yüzde 40’a, ticari kredi faizi yüzde 15’e, 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi ise yüzde 35’e dayandı. Ticari kredi ile 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi ortasındaki makas ise 18 puana ulaştı ve son yılların en yüksek düzeyine geldi.
Net faiz gelirindeki negatif düzey artarak devam ederken 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi de 20 yılın doruğuna geldi.
İhtiyaç kredi faizi 5 yılın zirvesinde
Merkez Bankası datalarına nazaran TL ticari kredi faizleri, 19 Mayıs haftasında bir evvelki haftaya nazaran 1,37 puan azalarak yüzde 14,50’ye geriledi. Kurumsal kredi kartı ve kredili mevduat faizi hariç bırakıldığında TL ticari kredi faizi ise 2,24 puan düşüşle yüzde 13,52’ye indi.
Ticari kredi faizleri bir evvelki haftaya nazaran düşüş gösterse de tüketici kredi faizlerinde yükseliş hızlandı. Muhtaçlık kredi faizi 19 Mayıs haftasında bir evvelki haftaya nazaran 5,1 puan arttı ve yüzde 39,28’e geldi. 19 Mayıs haftasındaki bu oran 12 Ekim 2018 haftasında yüzde 39,36 olan gereksinim kredi faizinden sonra görülen en yüksek düzey. Gereksinim kredi faizinde de 5 yılın en yüksek düzeyi görülmüş oldu.
Taşıt kredi faizi de 19 Mayıs haftasında bir evvelki haftaya nazaran sert yükseldi. Taşıt kredi faizi 5,9 puan birden yükseldi ve yüzde 31,45’e çıktı. Taşıt kredisi faizi de 7 Eylül 2018 haftasındaki yüzde 31,46 düzeyinden sonra ulaşılan en yüksek faiz oranı. Yeniden taşıt kredi faizi de 5 yılın doruğunda bulunuyor. Konut kredi faizi yüksek seyrini korudu ve 19 Mayıs haftasında bir evvelki haftaya nazaran yalnızca 0,23 puan azaldı ve yüzde 17,99’da kaldı.
TL mevduat faizinde 2 puan artış
TL mevduat faizlerinde yükseliş aralıksız sürüyor. Bankacılık kesiminde bir yanda kur muhafazalı mevduat faizi, bir yandan da TL mevduat faizleri yükseliyor. Merkez Bankası datalarına nazaran 19 Mayıs haftası prestijiyle en fazla tercih edilen 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi 1,98 puan arttı ve yüzde 32,45’e çıktı.
Ortalama TL mevduat faizi de 1,07 puan artışla yüzde 23,57 olarak hesaplandı. Bankacılık dalında TL mevduata yüzde 40’ın üzerinde faiz veriliyor. Merkez Bankası süreç geçen ortalamalardan bu dataları oluşturuyor.
Kur muhafazalı mevduat faizlerinde ise bilhassa döviz dönüşümlü mevduat hesapları için prim ve opsiyon uygulamaları süratle sürüyor. KKM faizinin üzerine dolar faizi de veren bankaların uygulamalarıyla, tasarruf sahiplerinin döviz dönüşümlü KKM hesapları için aldıkları döviz cinsi faiz yıllık yüzde 30’u aşıyor.
Merkez Bankası datalarına nazaran euro ve dolar mevduat faizleri de yükseldi. Dolar mevduat faizi 0,13 puan artışla yüzde 2,36 ve euro mevduat faizi 0,11 puan artışla yüzde 0,66’ya ulaştı.
Mevduat faizleri yükselirken ticari kredi faizlerinin o derece süratli artamaması sonucunda ticari kredi ile mevduat faizi ortasındaki makas epeyce açıldı.
Merkez Bankası datalarına nazaran 19 Mayıs haftası prestijiyle TL ticari kredi faizi ile 3 aya kadar vadeli mevduat faizi makası 17,95 puana çıktı. Bu türlü bir uçurum 2002 yılından bu yana hiç görülmedi. 21 yılın en yüksek farkı oluştu ticari kredi faizi ile mevduat faizleri ortasında. Bu da bankacılık kesiminin net faiz gelirinde negatif düzeyin epeyce açıldığını gösterdi.
Öte yandan bankacılık dalının hesaplamalarına nazaran ticari kredilere uygulanan mevduat spread’i, TL için yüzde 9,07 olurken dolar ve euro için sırasıyla yüzde 7,72 ve yüzde 7,27 oldu. TL ticari kredilerdeki mevduat spread’i, dolar ve euro kredilere uygulanan spread’in altına indi.
Seçim ayında efektif döviz 29,2 milyar lira azaldı
Fiziki döviz talebinin takip edildiği yabancı para banknotlar, 19 Mayıs haftasında düşüşe işaret ediyor.
Merkez Bankası bilgilerine nazaran 19 Mayıs haftasında yabancı para banknotlar, 76 milyar 432 milyon 890 bin liraya indi. İki seçimin yaşandığı Mayıs başından bu yana yabancı para banknotlarda kayıp ise 29,2 milyar lira hesaplandı.
Bankalararası piyasa ile özgür piyasa ve bankalardan satış fiyatlarındaki makas da yine açılıyor. 14 Mayıs seçimleri sonrasında bankalararası piyasada döviz kurlarının yükselmesi nedeniyle yüzde 2-2,5 düzeyine gerileyen makas, geçen hafta prestijiyle yüzde 6’nın üzerine çıktı. Ekonomistler son seçim belirsizliğinin ve regülasyonların fiziki dövize olan talebi arttırdığını lisana getirdi.
Bu makale birinci olarak Ekonomim üzerinde yayımlanmıştır.
Merkez Bankası, siyaset faizini yüzde 8,5’te tutsa da muhtaçlık kredisi faizi yüzde 40’a, ticari kredi faizi yüzde 15’e, 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi ise yüzde 35’e dayandı. Ticari kredi ile 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi ortasındaki makas ise 18 puana ulaştı ve son yılların en yüksek düzeyine geldi.
Net faiz gelirindeki negatif düzey artarak devam ederken 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi de 20 yılın doruğuna geldi.
İhtiyaç kredi faizi 5 yılın zirvesinde
Merkez Bankası datalarına nazaran TL ticari kredi faizleri, 19 Mayıs haftasında bir evvelki haftaya nazaran 1,37 puan azalarak yüzde 14,50’ye geriledi. Kurumsal kredi kartı ve kredili mevduat faizi hariç bırakıldığında TL ticari kredi faizi ise 2,24 puan düşüşle yüzde 13,52’ye indi.
Ticari kredi faizleri bir evvelki haftaya nazaran düşüş gösterse de tüketici kredi faizlerinde yükseliş hızlandı. Muhtaçlık kredi faizi 19 Mayıs haftasında bir evvelki haftaya nazaran 5,1 puan arttı ve yüzde 39,28’e geldi. 19 Mayıs haftasındaki bu oran 12 Ekim 2018 haftasında yüzde 39,36 olan gereksinim kredi faizinden sonra görülen en yüksek düzey. Gereksinim kredi faizinde de 5 yılın en yüksek düzeyi görülmüş oldu.
Taşıt kredi faizi de 19 Mayıs haftasında bir evvelki haftaya nazaran sert yükseldi. Taşıt kredi faizi 5,9 puan birden yükseldi ve yüzde 31,45’e çıktı. Taşıt kredisi faizi de 7 Eylül 2018 haftasındaki yüzde 31,46 düzeyinden sonra ulaşılan en yüksek faiz oranı. Yeniden taşıt kredi faizi de 5 yılın doruğunda bulunuyor. Konut kredi faizi yüksek seyrini korudu ve 19 Mayıs haftasında bir evvelki haftaya nazaran yalnızca 0,23 puan azaldı ve yüzde 17,99’da kaldı.
TL mevduat faizinde 2 puan artış
TL mevduat faizlerinde yükseliş aralıksız sürüyor. Bankacılık kesiminde bir yanda kur muhafazalı mevduat faizi, bir yandan da TL mevduat faizleri yükseliyor. Merkez Bankası datalarına nazaran 19 Mayıs haftası prestijiyle en fazla tercih edilen 3 aya kadar vadeli TL mevduat faizi 1,98 puan arttı ve yüzde 32,45’e çıktı.
Ortalama TL mevduat faizi de 1,07 puan artışla yüzde 23,57 olarak hesaplandı. Bankacılık dalında TL mevduata yüzde 40’ın üzerinde faiz veriliyor. Merkez Bankası süreç geçen ortalamalardan bu dataları oluşturuyor.
Kur muhafazalı mevduat faizlerinde ise bilhassa döviz dönüşümlü mevduat hesapları için prim ve opsiyon uygulamaları süratle sürüyor. KKM faizinin üzerine dolar faizi de veren bankaların uygulamalarıyla, tasarruf sahiplerinin döviz dönüşümlü KKM hesapları için aldıkları döviz cinsi faiz yıllık yüzde 30’u aşıyor.
Merkez Bankası datalarına nazaran euro ve dolar mevduat faizleri de yükseldi. Dolar mevduat faizi 0,13 puan artışla yüzde 2,36 ve euro mevduat faizi 0,11 puan artışla yüzde 0,66’ya ulaştı.
Mevduat faizleri yükselirken ticari kredi faizlerinin o derece süratli artamaması sonucunda ticari kredi ile mevduat faizi ortasındaki makas epeyce açıldı.
Merkez Bankası datalarına nazaran 19 Mayıs haftası prestijiyle TL ticari kredi faizi ile 3 aya kadar vadeli mevduat faizi makası 17,95 puana çıktı. Bu türlü bir uçurum 2002 yılından bu yana hiç görülmedi. 21 yılın en yüksek farkı oluştu ticari kredi faizi ile mevduat faizleri ortasında. Bu da bankacılık kesiminin net faiz gelirinde negatif düzeyin epeyce açıldığını gösterdi.
Öte yandan bankacılık dalının hesaplamalarına nazaran ticari kredilere uygulanan mevduat spread’i, TL için yüzde 9,07 olurken dolar ve euro için sırasıyla yüzde 7,72 ve yüzde 7,27 oldu. TL ticari kredilerdeki mevduat spread’i, dolar ve euro kredilere uygulanan spread’in altına indi.
Seçim ayında efektif döviz 29,2 milyar lira azaldı
Fiziki döviz talebinin takip edildiği yabancı para banknotlar, 19 Mayıs haftasında düşüşe işaret ediyor.
Merkez Bankası bilgilerine nazaran 19 Mayıs haftasında yabancı para banknotlar, 76 milyar 432 milyon 890 bin liraya indi. İki seçimin yaşandığı Mayıs başından bu yana yabancı para banknotlarda kayıp ise 29,2 milyar lira hesaplandı.
Bankalararası piyasa ile özgür piyasa ve bankalardan satış fiyatlarındaki makas da yine açılıyor. 14 Mayıs seçimleri sonrasında bankalararası piyasada döviz kurlarının yükselmesi nedeniyle yüzde 2-2,5 düzeyine gerileyen makas, geçen hafta prestijiyle yüzde 6’nın üzerine çıktı. Ekonomistler son seçim belirsizliğinin ve regülasyonların fiziki dövize olan talebi arttırdığını lisana getirdi.
Bu makale birinci olarak Ekonomim üzerinde yayımlanmıştır.