Önemli haberlerle dolu bir haftayı geride bıraktık. Bu hafta Huobi hakkındaki tezlere, PayPal ve stabilcoin regülasyonuna, Microsoft – Aptos iş birliğine ve FTX’e değinerek bu 4 ana başlık altındaki gelişmeleri inceleyeceğiz.
Yeni Bir Likidite Krizi mi Kelam Konusu?
Twitter’da Huobi’nin 3 üst seviye yöneticisinin Çin polisleri tarafından gözaltına alındığı ve haber alınamadığı söylendi. Toplumsal medyada gördüğümüz her şeye inanmamak gerekiyor doğal ancak Çin polisinin bu uygulaması artık standart hale geldiği için çok da komplo teorisi üzere gelmiyor. Yakın geçmişe bakacak olursak Multichain’in CEO’su ve kardeşi de tıpkı halde gözaltına alınmış, olay haftalar sonra polis tarafından doğrulanmıştı. Kripto kesimini geçtim, dışişleri bakanının bile tıpkı halde gözaltına alınıp muhakkak bir müddet gözden yok olduğunu biliyoruz.
Huobi’den yapılan açıklamada, yöneticilerin yıllık olarak tertipli bir halde polis tarafından soruşturulduğu ima edildi, lakin direkt bir doğrulama yapılmadı. Çin’in ülkedeki sermayeyi denetim etmek için her taşın altını denetim etmesi makul gözüküyor. Fakat tezler bununla sonlu kalmadı. Borsadan yüklü ölçüde para çekildi ve borsanın çok az likiditesinin kaldığıyla ilgili cüzdan tahlilleri yapılmaya başlandı. Borsanın dolar rezervinin bir haftada yüzde 33 düştüğü söylendi.
Huobi ufak tefek bir borsa olmadığı için likiditenin bu kadar düşmesi yeni bir sektörel kriz tehlikesi yaratıyor. Likiditeyle ilgili savlar reddedilse de borsanın hissedarlarından Justin Sun, kendi cüzdanından 200 milyon USDT ve 5000 ETH kadar bir fiyatı borsaya gönderdi.
Borsanın likidite sorununun ardında, Justin Sun’ın kendi stabilcoin’i için verdiği yüzde 4,5 oranındaki faiz getirisinin olduğu söyleniyor. O denli umalım ki asıl sorun bu olmasın. Zira batan şirketlerin birçok, karşılayamayacakları faiz getirileri nedeniyle battılar. Bu türlü bir durumda boğa piyasası beklentilerini ötelememiz gerekir. Yalnızca gözaltından kaynaklı panik satışlarından kaynaklı bir sorunsa, o vakit kısa müddette sorun çözülecektir.
Likidite krizi demişken, OPNX borsası bu krizle birlikte batan Hodlnaut şirketine 30 milyon dolarlık FLEX token göndererek yardımcı olmayı ve pay satın almayı teklif etti. OPNX, krizin en büyük aktörlerinden 3AC’nin kurucuları tarafından kurulmuştu. Ana hedefleri, iflas eden şirketlerdeki alacaklıların kendi hisselerini borsada takas edebilmeleri üzerine yeni bir sistem kurmaktı. Şayet teklif kabul edilirse, Hodlnaut bu stratejinin bir kesimi olacak üzere duruyor.
SBF Tekrar Mahpusa Dönüyor
FTX’in kurucusu SBF, konut mahpusunda pek rahat durmadı. Mahkeme, kefaleti bozarak SBF’nin tekrar mahpusa girmesine karar verdi. Bilhassa Caroline Ellison hakkında özel hayata dair bilgilerin gazetelere verilmesinde direkt hissesi olması nedeniyle zati bir ceza almıştı. Bunun dışında Alameda’ya bağlı bir cüzdanın rug-pull yaparak kullanıcıları dolandırmasının akabinde cüzdan sahibinin SBF olduğu sav edildi ancak kanıtlanamadı. Sonuç olarak, SBF’nin konut mahpusu pek sakin geçmeyince tekrar mahpusa girmesine karar verildi.
FTX iflas ederken bir yandan da yanındakileri aşağıya çekmeyi ihmal etmiyor. Yeni açılan bir davada ortalarında Temasek, Sequoia Capital, Sino Küresel ve Softbank’ın olduğu 7 VC, FTX’i destekledikleri ve reklamını yaptıkları için suçlandı. Bu şirketler yatırımcılarına rastgele bir şey önermeden evvel en düzgün halde araştırmasını yapmakla yükümlüler. Davada, bu şirketlerin kâfi araştırma yapmayıp düzgün niyet göstermedikleri tez ediliyor.
Stabilcoin’ler ve Fed Onayı Kripto para regülasyonuyla ilgili ana otoritenin kim olacağı yahut iş kısmının nasıl olacağıyla ilgili ABD’de yıllardır çözülemeyen bir sorun var. Fed’in ismi vakit zaman iş kısmında geçmesine rağmen, bu cins tartışmalarda ismini çok duyduğumuz bir kurum değildi. Geçen hafta yapılan Fed açıklamasında devlet bankalarının stabilcoin saklama, ihraç etme, transfer etme üzere süreçleri gerçekleştirmeden evvel Fed’den onay almaları gerektiği belirtildi.
Bu bildiri aslında bankacılık otoritesi OCC’nin aldığı kararları tekrar düzenleme maksadı taşıyor. OCC, bankaların stabilcoin’lerle ilgili faaliyette bulunmalarına özgürlük tanıyan düzenlemeler yapmış, bilhassa kripto para aksisi olan senatörler önemli şeklide bu kararları eleştirmişti. OCC bu kararları geri almadı ancak Fed üzerinden artık tekrar düzenlenmiş oldu.
Stabilcoin’ler aslında merkezi olduğu için Fed’in regülatör olmasında hiçbir sorun yok. Tam tersine şirketler daha sağlam bir hale gelirler ve dala önemli bir faydası olur. Burada korkulan kısım, SEC biçimi bir onay sürecinin benimsenip benimsenmeyeceğidir. Zira kağıt üzerinde SEC de “gelin kayıt olun” daveti yapıyor. Lakin SEC’e başvurmak, şirketlerin kendilerini ihbar etmeleriyle tıpkı manaya çıkıyor. Müracaatın çabucak akabinde SEC sizi dava ediyor. O nedenle Fed’in buradaki onay sürecini şeffaf ve makul kaidelerle yürütmesi halinde son derece sevindirici, SEC üzere yönetmesi halinde de kabus üzere bir gelişmeyle karşı karşıyayız.
Tesadüf müdür bilinmez ancak Fed’in kararından çabucak birkaç gün evvel PayPal kendi stabilcoin’i PYUSD’yi duyurdu. Şirket, Paxos iş birliğiyle Ethereum ağında bir stabilcoin çıkartacağını ve bunun PayPal dışındaki Ethereum uyumlu cüzdanlara transfer edilebileceğini söyledi. PayPal zati kripto para saklama ve alım-satımına imkan sağlıyordu. Stabilcoin gelişmesi de sevindirici fakat Fed’in açıklamasıyla birleştiğinde devasa bir adım haline geliyor. Zira USDC’nin kendi stabilcoin’inin saklama ve ihracında bankalarla çalıştığını biliyoruz. ABD’deki en büyük stabilcoin şirketi de USDC’yi üreten Circle. Dediğim üzere Fed onay sürecinde sorun yaratırsa USDC’nin işleyiş sistemi için önemli sorunlar ortaya çıkabilir. PayPal bir devlet bankası olmadığı için kendi stabilcoin’ini Fed onayı olmadan çalıştırmaya devam edebilir. Bu türlü bir durumda USDC’nin pazardaki hissesini çalması oldukça mümkün hale geliyor.
Microsoft – Aptos Labs Bölümde birçok yeni iş birliği var fakat Microsoft’un Aptos ile yaptığı bence farklı bir ehemmiyet taşıyor. Birkaç sene öncesinde bu cins muahedeler kripto paraların sonunda teknoloji devleri tarafından ciddiye alındığını gösterdiği için büyük sevinçle karşılanıyordu. Bilhassa metaverse ve NFT adaptasyonuyla daima büyük markaların kesime giriş yaptığını nazaran göre artık eskisi kadar büyük sükse yapmıyor. Bence kesimin kendi yükünü kazanması için müspet bir gelişme. Bu mutabakat da çift taraflı yarar sağladığı için bu dönüşümü somutlaştırmış oldu. Mutabakatla birlikte Aptos, Azure üzerinden Microsoft’un yapay zekâ altyapısına erişebilecek ve Microsoft da Aptos sayesinde tokenizasyon, CBDC, ödeme metotları üzere mevzuları deneyimleyip tecrübe sahibi olacak. Yani bir şirketin başkasına yardım etmesi üzere bir durum değil, iki şirketin de birbirine kendi birikimlerini pazarlaması kelam konusu. Evvelden kimi şirketler sadece Google’ın bulut servisini kullanıyorlar diye Google (NASDAQ:GOOGL) ile partner olduklarını açıklayıp komik duruma düşüyorlardı.
Anlaşmanın yapay zekâyı içermesi de ayrıyeten kıymetli. Zira yapay zekânın blok zinciri teknolojisine nasıl bir katkı sağlayabileceği birinci günlerden itibaren konuşuluyor. Lakin somut bir iş modeli geliştirilemedi. Microsoft, OpenAI iş birliği sayesinde bu alanın en yeterlisi olduğu için bu sorunun tahlilinde büyük rol oynama potansiyeline sahip ki bu durumda hem kripto dalı hem Microsoft önemli çıkarlar sağlayacaktır.
Kaldı Yüzde 30 Curve saldırısının akabinde hacker evvel Alchemix, sonrasında JPEG platformlarına ilişkin paraları iade ederek platformları krizden kurtardı. Platformlar bunun karşılığında yüzde 10’luk bir hissesi hacker’a vermeyi kabul ettiler. Bunun dışında Curve, çalınan paranın yüzde 70’lik kısmının geri alındığını ve hacker’ı geri kalan bakiyeyle birlikte ihbar edenlere 1,8 milyon dolar ödül verileceğini duyurdu.
Sonuç olarak krizin genel olarak atlatıldığı söylenebilir. Aave’deki CRV teminatlı krediler likide olmadı ve Curve havuzları eskisi üzere inançlı. Esasen evvelki hafta da 3. partiden kaynaklanan bir yanılgı olduğunu belirtmiştim. Eski kodlar güncellenince sistem kendi işleyişine dönmüş oldu.
Robinhood Soruşturuluyor
Özellikle boğa piyasasında önemli ölçüde hacmin ve fiyat hareketinin olduğu anlarda borsaların bazen servis dışı kaldığı, siyah ekran verdiği günleri sanırım hepimiz hatırlıyoruzdur. Maalesef ülkemizde de bu türlü deneyimleri birkaç defa yaşadık. Robinhood, emsal bir soruna husus olduğu için New York Başsavcılığı tarafından resmi bir soruşturmaya mevzu oldu. Buradaki araştırma ve mümkün cezalar, umarım tüm borsalar için emsal teşkil eder.
Regülatörlere gelince SEC’den bahsetmemek olmaz. Bittrex borsasını dava eden SEC, kolay bir zafer kazandı. Taraflar 24 milyon dolarda anlaşarak davayı sonlandırdılar. Bittrex ABD’den çekilme kararı aldığını daha evvel açıklamıştı. Memleketler arası olarak faaliyetine devam edecek.
Ripple davasında büyük oranla mağlubiyet alan SEC, mahkemenin bu kararına “ara temyiz” yoluyla itiraz etmek istiyor. Mahkeme şimdi sonuçlanmadığı için devam eden bir davada şu ana kadar karara bağlanan hususlara itiraz etmek için orta temyiz metodu kullanılıyor. Bunun için de SEC’in 3 başka onay sürecinden oluşan özel bir müsaade alması gerekiyor. Yani davanın biraz daha uzayacağı kesin.
Rusya Merkez Bankası, 13 bankayla birlikte gerçek varlıkların dahil edileceği CBDC testine önümüzdeki hafta başlayacaklarını açıkladı. CBDC konusunda en kritik noktada olduklarını da söylediler.
Brezilya Merkez Bankası, kendi CBDC projesini 2024 sonunda DREX ismiyle piyasaya sürmeye planladıklarını açıkladı.
Bu makale birinci olarak CoinDesk Türkiye üzerinde yayımlanmıştır
Yeni Bir Likidite Krizi mi Kelam Konusu?
Twitter’da Huobi’nin 3 üst seviye yöneticisinin Çin polisleri tarafından gözaltına alındığı ve haber alınamadığı söylendi. Toplumsal medyada gördüğümüz her şeye inanmamak gerekiyor doğal ancak Çin polisinin bu uygulaması artık standart hale geldiği için çok da komplo teorisi üzere gelmiyor. Yakın geçmişe bakacak olursak Multichain’in CEO’su ve kardeşi de tıpkı halde gözaltına alınmış, olay haftalar sonra polis tarafından doğrulanmıştı. Kripto kesimini geçtim, dışişleri bakanının bile tıpkı halde gözaltına alınıp muhakkak bir müddet gözden yok olduğunu biliyoruz.
Huobi’den yapılan açıklamada, yöneticilerin yıllık olarak tertipli bir halde polis tarafından soruşturulduğu ima edildi, lakin direkt bir doğrulama yapılmadı. Çin’in ülkedeki sermayeyi denetim etmek için her taşın altını denetim etmesi makul gözüküyor. Fakat tezler bununla sonlu kalmadı. Borsadan yüklü ölçüde para çekildi ve borsanın çok az likiditesinin kaldığıyla ilgili cüzdan tahlilleri yapılmaya başlandı. Borsanın dolar rezervinin bir haftada yüzde 33 düştüğü söylendi.
Huobi ufak tefek bir borsa olmadığı için likiditenin bu kadar düşmesi yeni bir sektörel kriz tehlikesi yaratıyor. Likiditeyle ilgili savlar reddedilse de borsanın hissedarlarından Justin Sun, kendi cüzdanından 200 milyon USDT ve 5000 ETH kadar bir fiyatı borsaya gönderdi.
Borsanın likidite sorununun ardında, Justin Sun’ın kendi stabilcoin’i için verdiği yüzde 4,5 oranındaki faiz getirisinin olduğu söyleniyor. O denli umalım ki asıl sorun bu olmasın. Zira batan şirketlerin birçok, karşılayamayacakları faiz getirileri nedeniyle battılar. Bu türlü bir durumda boğa piyasası beklentilerini ötelememiz gerekir. Yalnızca gözaltından kaynaklı panik satışlarından kaynaklı bir sorunsa, o vakit kısa müddette sorun çözülecektir.
Likidite krizi demişken, OPNX borsası bu krizle birlikte batan Hodlnaut şirketine 30 milyon dolarlık FLEX token göndererek yardımcı olmayı ve pay satın almayı teklif etti. OPNX, krizin en büyük aktörlerinden 3AC’nin kurucuları tarafından kurulmuştu. Ana hedefleri, iflas eden şirketlerdeki alacaklıların kendi hisselerini borsada takas edebilmeleri üzerine yeni bir sistem kurmaktı. Şayet teklif kabul edilirse, Hodlnaut bu stratejinin bir kesimi olacak üzere duruyor.
SBF Tekrar Mahpusa Dönüyor
FTX’in kurucusu SBF, konut mahpusunda pek rahat durmadı. Mahkeme, kefaleti bozarak SBF’nin tekrar mahpusa girmesine karar verdi. Bilhassa Caroline Ellison hakkında özel hayata dair bilgilerin gazetelere verilmesinde direkt hissesi olması nedeniyle zati bir ceza almıştı. Bunun dışında Alameda’ya bağlı bir cüzdanın rug-pull yaparak kullanıcıları dolandırmasının akabinde cüzdan sahibinin SBF olduğu sav edildi ancak kanıtlanamadı. Sonuç olarak, SBF’nin konut mahpusu pek sakin geçmeyince tekrar mahpusa girmesine karar verildi.
FTX iflas ederken bir yandan da yanındakileri aşağıya çekmeyi ihmal etmiyor. Yeni açılan bir davada ortalarında Temasek, Sequoia Capital, Sino Küresel ve Softbank’ın olduğu 7 VC, FTX’i destekledikleri ve reklamını yaptıkları için suçlandı. Bu şirketler yatırımcılarına rastgele bir şey önermeden evvel en düzgün halde araştırmasını yapmakla yükümlüler. Davada, bu şirketlerin kâfi araştırma yapmayıp düzgün niyet göstermedikleri tez ediliyor.
Stabilcoin’ler ve Fed Onayı Kripto para regülasyonuyla ilgili ana otoritenin kim olacağı yahut iş kısmının nasıl olacağıyla ilgili ABD’de yıllardır çözülemeyen bir sorun var. Fed’in ismi vakit zaman iş kısmında geçmesine rağmen, bu cins tartışmalarda ismini çok duyduğumuz bir kurum değildi. Geçen hafta yapılan Fed açıklamasında devlet bankalarının stabilcoin saklama, ihraç etme, transfer etme üzere süreçleri gerçekleştirmeden evvel Fed’den onay almaları gerektiği belirtildi.
Bu bildiri aslında bankacılık otoritesi OCC’nin aldığı kararları tekrar düzenleme maksadı taşıyor. OCC, bankaların stabilcoin’lerle ilgili faaliyette bulunmalarına özgürlük tanıyan düzenlemeler yapmış, bilhassa kripto para aksisi olan senatörler önemli şeklide bu kararları eleştirmişti. OCC bu kararları geri almadı ancak Fed üzerinden artık tekrar düzenlenmiş oldu.
Stabilcoin’ler aslında merkezi olduğu için Fed’in regülatör olmasında hiçbir sorun yok. Tam tersine şirketler daha sağlam bir hale gelirler ve dala önemli bir faydası olur. Burada korkulan kısım, SEC biçimi bir onay sürecinin benimsenip benimsenmeyeceğidir. Zira kağıt üzerinde SEC de “gelin kayıt olun” daveti yapıyor. Lakin SEC’e başvurmak, şirketlerin kendilerini ihbar etmeleriyle tıpkı manaya çıkıyor. Müracaatın çabucak akabinde SEC sizi dava ediyor. O nedenle Fed’in buradaki onay sürecini şeffaf ve makul kaidelerle yürütmesi halinde son derece sevindirici, SEC üzere yönetmesi halinde de kabus üzere bir gelişmeyle karşı karşıyayız.
Tesadüf müdür bilinmez ancak Fed’in kararından çabucak birkaç gün evvel PayPal kendi stabilcoin’i PYUSD’yi duyurdu. Şirket, Paxos iş birliğiyle Ethereum ağında bir stabilcoin çıkartacağını ve bunun PayPal dışındaki Ethereum uyumlu cüzdanlara transfer edilebileceğini söyledi. PayPal zati kripto para saklama ve alım-satımına imkan sağlıyordu. Stabilcoin gelişmesi de sevindirici fakat Fed’in açıklamasıyla birleştiğinde devasa bir adım haline geliyor. Zira USDC’nin kendi stabilcoin’inin saklama ve ihracında bankalarla çalıştığını biliyoruz. ABD’deki en büyük stabilcoin şirketi de USDC’yi üreten Circle. Dediğim üzere Fed onay sürecinde sorun yaratırsa USDC’nin işleyiş sistemi için önemli sorunlar ortaya çıkabilir. PayPal bir devlet bankası olmadığı için kendi stabilcoin’ini Fed onayı olmadan çalıştırmaya devam edebilir. Bu türlü bir durumda USDC’nin pazardaki hissesini çalması oldukça mümkün hale geliyor.
Microsoft – Aptos Labs Bölümde birçok yeni iş birliği var fakat Microsoft’un Aptos ile yaptığı bence farklı bir ehemmiyet taşıyor. Birkaç sene öncesinde bu cins muahedeler kripto paraların sonunda teknoloji devleri tarafından ciddiye alındığını gösterdiği için büyük sevinçle karşılanıyordu. Bilhassa metaverse ve NFT adaptasyonuyla daima büyük markaların kesime giriş yaptığını nazaran göre artık eskisi kadar büyük sükse yapmıyor. Bence kesimin kendi yükünü kazanması için müspet bir gelişme. Bu mutabakat da çift taraflı yarar sağladığı için bu dönüşümü somutlaştırmış oldu. Mutabakatla birlikte Aptos, Azure üzerinden Microsoft’un yapay zekâ altyapısına erişebilecek ve Microsoft da Aptos sayesinde tokenizasyon, CBDC, ödeme metotları üzere mevzuları deneyimleyip tecrübe sahibi olacak. Yani bir şirketin başkasına yardım etmesi üzere bir durum değil, iki şirketin de birbirine kendi birikimlerini pazarlaması kelam konusu. Evvelden kimi şirketler sadece Google’ın bulut servisini kullanıyorlar diye Google (NASDAQ:GOOGL) ile partner olduklarını açıklayıp komik duruma düşüyorlardı.
Anlaşmanın yapay zekâyı içermesi de ayrıyeten kıymetli. Zira yapay zekânın blok zinciri teknolojisine nasıl bir katkı sağlayabileceği birinci günlerden itibaren konuşuluyor. Lakin somut bir iş modeli geliştirilemedi. Microsoft, OpenAI iş birliği sayesinde bu alanın en yeterlisi olduğu için bu sorunun tahlilinde büyük rol oynama potansiyeline sahip ki bu durumda hem kripto dalı hem Microsoft önemli çıkarlar sağlayacaktır.
Kaldı Yüzde 30 Curve saldırısının akabinde hacker evvel Alchemix, sonrasında JPEG platformlarına ilişkin paraları iade ederek platformları krizden kurtardı. Platformlar bunun karşılığında yüzde 10’luk bir hissesi hacker’a vermeyi kabul ettiler. Bunun dışında Curve, çalınan paranın yüzde 70’lik kısmının geri alındığını ve hacker’ı geri kalan bakiyeyle birlikte ihbar edenlere 1,8 milyon dolar ödül verileceğini duyurdu.
Sonuç olarak krizin genel olarak atlatıldığı söylenebilir. Aave’deki CRV teminatlı krediler likide olmadı ve Curve havuzları eskisi üzere inançlı. Esasen evvelki hafta da 3. partiden kaynaklanan bir yanılgı olduğunu belirtmiştim. Eski kodlar güncellenince sistem kendi işleyişine dönmüş oldu.
Robinhood Soruşturuluyor
Özellikle boğa piyasasında önemli ölçüde hacmin ve fiyat hareketinin olduğu anlarda borsaların bazen servis dışı kaldığı, siyah ekran verdiği günleri sanırım hepimiz hatırlıyoruzdur. Maalesef ülkemizde de bu türlü deneyimleri birkaç defa yaşadık. Robinhood, emsal bir soruna husus olduğu için New York Başsavcılığı tarafından resmi bir soruşturmaya mevzu oldu. Buradaki araştırma ve mümkün cezalar, umarım tüm borsalar için emsal teşkil eder.
Regülatörlere gelince SEC’den bahsetmemek olmaz. Bittrex borsasını dava eden SEC, kolay bir zafer kazandı. Taraflar 24 milyon dolarda anlaşarak davayı sonlandırdılar. Bittrex ABD’den çekilme kararı aldığını daha evvel açıklamıştı. Memleketler arası olarak faaliyetine devam edecek.
Ripple davasında büyük oranla mağlubiyet alan SEC, mahkemenin bu kararına “ara temyiz” yoluyla itiraz etmek istiyor. Mahkeme şimdi sonuçlanmadığı için devam eden bir davada şu ana kadar karara bağlanan hususlara itiraz etmek için orta temyiz metodu kullanılıyor. Bunun için de SEC’in 3 başka onay sürecinden oluşan özel bir müsaade alması gerekiyor. Yani davanın biraz daha uzayacağı kesin.
Rusya Merkez Bankası, 13 bankayla birlikte gerçek varlıkların dahil edileceği CBDC testine önümüzdeki hafta başlayacaklarını açıkladı. CBDC konusunda en kritik noktada olduklarını da söylediler.
Brezilya Merkez Bankası, kendi CBDC projesini 2024 sonunda DREX ismiyle piyasaya sürmeye planladıklarını açıkladı.
Bu makale birinci olarak CoinDesk Türkiye üzerinde yayımlanmıştır