Salgın sonrası artan enflasyonu denetim altına almak için son devir uygulanan iktisat siyasetlerinin sonucu olarak iç talepte daralmanın yaşanacağını belirten dal temsilcileri, bir öteki riskin ise stagflasyon olarak karşılarında durduğunu lisana getirdi. “Durgunluk içinde fiyat artışı” olarak isimlendirilen kelam konusu riskin gerçekleşmesi halinde salgın sonrası yapılan yatırımları döndürmenin zorlaşacağına ve bölümlerde iflasların ve istihdam çıkışlarının artacağına dikkat çeken gerçek dal temsilcileri, bunun önüne geçmek için iç talebi etkilemeyecek siyasetlere tartı verilmesi ve finansmanın önündeki manilerin kaldırılması gerektiğini söyledi.
Harcamalar Kısılabilir
Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Lideri Sinan Öncel, salgın sonrası son 1,5-2 yılda birçok firmanın artan talebe bağlı olarak yeni mağaza açtığını, e-ticaret ve antrepo yatırımları yaptığını hatırlattı. Son bir yılda ciro artışları ile işletmelerin bu yatırımları döndürdüğünü anlatan Öncel, “Ancak gelinen noktada temel gereksinimler ön plana çıkacağından besin dışı mal ve hizmetlerde üst gelir kümesi haricinde kalan orta ve alt gelir kümesi harcamalarının kısılması ihtimali yüksek. Şu an fiyatlar artacak beklentisi ile hala bir ölçü harcama var fakat öbür yandan üretici açısından bakıldığında bugün 10 TL’ye alınan hammaddenin yarın 12 TL’ye alınma ihtimali yüksek fikri ile mal yahut hizmet fiyatını bugünden yükseltme eğilimi oluşuyor. Tüketicide beklenti enflasyonu alıverişe dönüşürken üreticide fiyat artışına dönüşüyor” dedi. Bir kademede harcamaların kısılmaya başlanacağını lisana getiren Öncel, şöyle devam etti: “1 Eylül’den itibaren bütçe, okul harcamalarına gidecek ve öbür harcamalar kısılacak. Kredi kartı limitleri de artık süratli doluyor. İktisat idaresinin verdiği sinyaller de talebin daraltılacağı istikametinde. Talep daralırsa pandemi sonrası yaptığım istihdam, antrepo, e-ticaret yatırımları ne olacak? Bu çok büyük bir soru işareti. Stagflasyon riski kapıda. Tahlil iç talebi daraltmamak. İç talebi daraltmadan enflasyon ile gayret edeceksin. Bunun yollarından biri BMD önerisi olan fiyat sabitleme” diye konuştu.
“Daralma Sürecine Girdik”
İstanbul Tüccarlar Kulübü Lideri İlker Önel, iç talebi daraltmaya yönelik siyasetler belirlendiğini, bu nedenle şu an bir nakit kasveti yaşandığını lisana getirdi. Önel, şöyle devam etti:
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) EVDS sisteminde yayımlanan Takasbank bilgilerine nazaran, bir evvelki ay karşılıksız çek adedi 7 bin 153 adet düzeyinde bulunurken, Temmuz ayında bu sayı 15 bin 153 adede çıktı. Böylelikle karşılıksız çek adedi Haziran 2021’den bu yana en yüksek düzeyini gördü.
Gıdada Ölçü Bazında Düşüş Var
Gıda Perakendecileri Derneği (GPD) Lideri Alp Başkan Özpamukçu, girdi maliyetlerinin yine arttığı bir periyottan geçildiğine dikkat çekerek, “Gıda kesimi elindeki stokların da katkısı ile fiyatların süratli bir formda yükselmesinin önüne geçmeye çaba gösteriyor. Umut ediyoruz ki ülkeyi yüksek enflasyon döngüsünden çıkaracak önlemler bir an evvel hayata geçer ve siyasetler sonuç verir. Şu an para siyaseti ile ilgili çalışmaları olumlu buluyoruz. Daima bir arada çaba veriyoruz.” dedi. Yüksek fiyatların eser tercihlerine yansıması noktasında ise Özpamukçu, “Hem besin hem de besin dışında ölçü kayıplarını görüyoruz. O bakımdan ölçü büyümesinin olmaması olumsuz. Gerçek büyümeyi soruna sokuyor. Sepet içinde de değişim gözlemliyoruz. Daha çok temel besine dönen bir yoğunluk kelam konusu.” diye konuştu.
Beyaz Eşyada da Daralma Başladı
TÜRKBESD Lideri Gökhan Sığın, yılın birinci 6 ayında TÜRKBESD üyesi firmalarının ihracat ve yurt içi satışlardan oluşan toplam satışlarının yüzde 6 oranında gerilediğine dikkat çekmişti. Altı ana eserde ihracat yüzde 13 gerilerken üretim de yıllık yüzde 2 daraldı. Türkiye Elektronik Sanayicileri Derneği Lideri Yaman Tunaoğlu da, şu tabirleri kullandı: “Önümüzdeki periyot uygulanan iktisat siyasetine bağlı olarak iktisadın yavaşlayacağını düşünüyoruz. Beyaz eşya üzere tüketiciyi direkt ilgilendiren eserlerde halihazırda ihracatın yanı sıra iç talepte de daralma var. Bu sene, hatta önümüzdeki sene de bunun devam edeceğini düşünüyoruz. Fakat kesim olarak baktığınızda ihracat çok daha yüksek bir orana sahip. Halihazırda AB’de de talep düşük. Önümüzdeki sene orada bir rahatlama olursa iç talepte yaşanan daralma ihracat ile telafi edilebilir” tabirlerini kullandı.
“Tüm Dünyada Bir Sakinlik Var”
Durgunluk yaşanan bir diğer bölüm de kimya dalı. İhracatın yanı sıra iç piyasada da sakinliğin devam ettiğini lisana getiren Türkiye Kimya Sanayicileri Derneği (TKSD) Lideri Haluk Erceber, “İhracatlar azaldı. İhracat fiyatları gereğince kâr bırakmıyor. Bunlar zati mevcut kahırlar. Yeni iktisat siyasetlerinin tesirleri için ise daha erken. Şimdi sonuçlarını görmedik. Eylülden evvel bir şey söylemek zor” sözlerini kullandı.
“2024 Yılı da Risk Altında”
Merkez Bankası geçtiğimiz haftalarda yılsonu enflasyon iddiasını daha evvelki yüzde 22,3 düzeyinden yaklaşık 3 katı olan yüzde 58’e çıkarmıştı. Birçok uzmana nazaran bu oranın yüzde 70’leri bulabileceğine dikkat çeken TOBB Hazırgiyim ve Konfeksiyon Bölüm Meclisi Lideri Onur Fayat, mümkün stagflasyon riskine karşı enflasyon ve buna bağlı olarak yılsonunda belirlenecek yeni taban fiyata nazaran de devalüasyon olması gerektiğini söyledi. Fayat, “Bu olmaz ise yıl başından sonra toparlanmaya başlayacağını iddia ettiğimiz ana pazardan iş almamız imkânsız hale gelir. Bilhassa bir evvelki seçime girene kadar dolar kurunda 20 TL duvarı korunmuştu. Akabinde yüzde 35-40’a yakın devalüasyon oldu. Artık önümüzde yeniden bir seçim var. Enflasyon tekrar yükselmesin diye kur yeniden baskılanır ve üstüne bir de yüksek bir taban fiyat artırımı açıklanırsa 2024’ü de kaybederiz. Bunun örneğini çok gördük” dedi.
En Değerli Sorun Finansmana Erişim
TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayi Meclis Lideri Yavuz Eroğlu, iktisat idaresinin daha gerçekçi ve gerçek bir kıymetlendirme üzerinden teşhis ve tedavi belirlemesinin çok daha yanlışsız ve akılcı bir yaklaşım olduğuna dikkat çekti. Eroğlu, “Şu an yapılan yanlışsız. Önümüzdeki devirde öncelikler yanlışsız planlanıp yapılması gerekenler güzel yapılırsa sonuçları da olumlu olur” dedi. Şu an bu kapsamda tüm endüstrinin en kıymetli gündem hususunun finansmana erişim olduğuna dikkat çeken Eroğlu, “Ekonomiyi soğuturken çok akılcı bir siyaset izlemek lazım. Şu an finansa erişim durduruldu. Temelde yanlış bir şey yok ancak firmaları da iflas ettirip işsizliği tavan yaptırmak istemeyiz. O vakit çok akılcı plan yapılmalı ve öncelikler uygun planlanmalı. Bu noktada madem kaynağımız az ve bunu verimli kullanmak istiyoruz o vakit ihracatı destekleyecek krediler ve yüksek katma bedelli eser kümeleri için yatırım kredilerinin önü açılmalı. Yoksa bu eziyet çekilecek lakin o vakit ihracat olmayacak, tahlil gelmeyecek. Şu an şok tedavi uygulayıp tüm kredileri durdurdular. Ancak bu şok tedavi sürecinden orta vadeli planla çıkacağız. Bunlar yapılmazsa birçok firma kasvete girer yatırımlar durur ihracat da sekteye uğrar” sözlerini kulandı.
Bu makale birinci olarak Ekonomim üzerinde yayımlanmıştır
Harcamalar Kısılabilir
Birleşmiş Markalar Derneği (BMD) Lideri Sinan Öncel, salgın sonrası son 1,5-2 yılda birçok firmanın artan talebe bağlı olarak yeni mağaza açtığını, e-ticaret ve antrepo yatırımları yaptığını hatırlattı. Son bir yılda ciro artışları ile işletmelerin bu yatırımları döndürdüğünü anlatan Öncel, “Ancak gelinen noktada temel gereksinimler ön plana çıkacağından besin dışı mal ve hizmetlerde üst gelir kümesi haricinde kalan orta ve alt gelir kümesi harcamalarının kısılması ihtimali yüksek. Şu an fiyatlar artacak beklentisi ile hala bir ölçü harcama var fakat öbür yandan üretici açısından bakıldığında bugün 10 TL’ye alınan hammaddenin yarın 12 TL’ye alınma ihtimali yüksek fikri ile mal yahut hizmet fiyatını bugünden yükseltme eğilimi oluşuyor. Tüketicide beklenti enflasyonu alıverişe dönüşürken üreticide fiyat artışına dönüşüyor” dedi. Bir kademede harcamaların kısılmaya başlanacağını lisana getiren Öncel, şöyle devam etti: “1 Eylül’den itibaren bütçe, okul harcamalarına gidecek ve öbür harcamalar kısılacak. Kredi kartı limitleri de artık süratli doluyor. İktisat idaresinin verdiği sinyaller de talebin daraltılacağı istikametinde. Talep daralırsa pandemi sonrası yaptığım istihdam, antrepo, e-ticaret yatırımları ne olacak? Bu çok büyük bir soru işareti. Stagflasyon riski kapıda. Tahlil iç talebi daraltmamak. İç talebi daraltmadan enflasyon ile gayret edeceksin. Bunun yollarından biri BMD önerisi olan fiyat sabitleme” diye konuştu.
“Daralma Sürecine Girdik”
İstanbul Tüccarlar Kulübü Lideri İlker Önel, iç talebi daraltmaya yönelik siyasetler belirlendiğini, bu nedenle şu an bir nakit kasveti yaşandığını lisana getirdi. Önel, şöyle devam etti:
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) EVDS sisteminde yayımlanan Takasbank bilgilerine nazaran, bir evvelki ay karşılıksız çek adedi 7 bin 153 adet düzeyinde bulunurken, Temmuz ayında bu sayı 15 bin 153 adede çıktı. Böylelikle karşılıksız çek adedi Haziran 2021’den bu yana en yüksek düzeyini gördü.
Gıdada Ölçü Bazında Düşüş Var
Gıda Perakendecileri Derneği (GPD) Lideri Alp Başkan Özpamukçu, girdi maliyetlerinin yine arttığı bir periyottan geçildiğine dikkat çekerek, “Gıda kesimi elindeki stokların da katkısı ile fiyatların süratli bir formda yükselmesinin önüne geçmeye çaba gösteriyor. Umut ediyoruz ki ülkeyi yüksek enflasyon döngüsünden çıkaracak önlemler bir an evvel hayata geçer ve siyasetler sonuç verir. Şu an para siyaseti ile ilgili çalışmaları olumlu buluyoruz. Daima bir arada çaba veriyoruz.” dedi. Yüksek fiyatların eser tercihlerine yansıması noktasında ise Özpamukçu, “Hem besin hem de besin dışında ölçü kayıplarını görüyoruz. O bakımdan ölçü büyümesinin olmaması olumsuz. Gerçek büyümeyi soruna sokuyor. Sepet içinde de değişim gözlemliyoruz. Daha çok temel besine dönen bir yoğunluk kelam konusu.” diye konuştu.
Beyaz Eşyada da Daralma Başladı
TÜRKBESD Lideri Gökhan Sığın, yılın birinci 6 ayında TÜRKBESD üyesi firmalarının ihracat ve yurt içi satışlardan oluşan toplam satışlarının yüzde 6 oranında gerilediğine dikkat çekmişti. Altı ana eserde ihracat yüzde 13 gerilerken üretim de yıllık yüzde 2 daraldı. Türkiye Elektronik Sanayicileri Derneği Lideri Yaman Tunaoğlu da, şu tabirleri kullandı: “Önümüzdeki periyot uygulanan iktisat siyasetine bağlı olarak iktisadın yavaşlayacağını düşünüyoruz. Beyaz eşya üzere tüketiciyi direkt ilgilendiren eserlerde halihazırda ihracatın yanı sıra iç talepte de daralma var. Bu sene, hatta önümüzdeki sene de bunun devam edeceğini düşünüyoruz. Fakat kesim olarak baktığınızda ihracat çok daha yüksek bir orana sahip. Halihazırda AB’de de talep düşük. Önümüzdeki sene orada bir rahatlama olursa iç talepte yaşanan daralma ihracat ile telafi edilebilir” tabirlerini kullandı.
“Tüm Dünyada Bir Sakinlik Var”
Durgunluk yaşanan bir diğer bölüm de kimya dalı. İhracatın yanı sıra iç piyasada da sakinliğin devam ettiğini lisana getiren Türkiye Kimya Sanayicileri Derneği (TKSD) Lideri Haluk Erceber, “İhracatlar azaldı. İhracat fiyatları gereğince kâr bırakmıyor. Bunlar zati mevcut kahırlar. Yeni iktisat siyasetlerinin tesirleri için ise daha erken. Şimdi sonuçlarını görmedik. Eylülden evvel bir şey söylemek zor” sözlerini kullandı.
“2024 Yılı da Risk Altında”
Merkez Bankası geçtiğimiz haftalarda yılsonu enflasyon iddiasını daha evvelki yüzde 22,3 düzeyinden yaklaşık 3 katı olan yüzde 58’e çıkarmıştı. Birçok uzmana nazaran bu oranın yüzde 70’leri bulabileceğine dikkat çeken TOBB Hazırgiyim ve Konfeksiyon Bölüm Meclisi Lideri Onur Fayat, mümkün stagflasyon riskine karşı enflasyon ve buna bağlı olarak yılsonunda belirlenecek yeni taban fiyata nazaran de devalüasyon olması gerektiğini söyledi. Fayat, “Bu olmaz ise yıl başından sonra toparlanmaya başlayacağını iddia ettiğimiz ana pazardan iş almamız imkânsız hale gelir. Bilhassa bir evvelki seçime girene kadar dolar kurunda 20 TL duvarı korunmuştu. Akabinde yüzde 35-40’a yakın devalüasyon oldu. Artık önümüzde yeniden bir seçim var. Enflasyon tekrar yükselmesin diye kur yeniden baskılanır ve üstüne bir de yüksek bir taban fiyat artırımı açıklanırsa 2024’ü de kaybederiz. Bunun örneğini çok gördük” dedi.
En Değerli Sorun Finansmana Erişim
TOBB Plastik, Kauçuk ve Kompozit Sanayi Meclis Lideri Yavuz Eroğlu, iktisat idaresinin daha gerçekçi ve gerçek bir kıymetlendirme üzerinden teşhis ve tedavi belirlemesinin çok daha yanlışsız ve akılcı bir yaklaşım olduğuna dikkat çekti. Eroğlu, “Şu an yapılan yanlışsız. Önümüzdeki devirde öncelikler yanlışsız planlanıp yapılması gerekenler güzel yapılırsa sonuçları da olumlu olur” dedi. Şu an bu kapsamda tüm endüstrinin en kıymetli gündem hususunun finansmana erişim olduğuna dikkat çeken Eroğlu, “Ekonomiyi soğuturken çok akılcı bir siyaset izlemek lazım. Şu an finansa erişim durduruldu. Temelde yanlış bir şey yok ancak firmaları da iflas ettirip işsizliği tavan yaptırmak istemeyiz. O vakit çok akılcı plan yapılmalı ve öncelikler uygun planlanmalı. Bu noktada madem kaynağımız az ve bunu verimli kullanmak istiyoruz o vakit ihracatı destekleyecek krediler ve yüksek katma bedelli eser kümeleri için yatırım kredilerinin önü açılmalı. Yoksa bu eziyet çekilecek lakin o vakit ihracat olmayacak, tahlil gelmeyecek. Şu an şok tedavi uygulayıp tüm kredileri durdurdular. Ancak bu şok tedavi sürecinden orta vadeli planla çıkacağız. Bunlar yapılmazsa birçok firma kasvete girer yatırımlar durur ihracat da sekteye uğrar” sözlerini kulandı.
Bu makale birinci olarak Ekonomim üzerinde yayımlanmıştır