Evrim Altuğ- Antalya Muratpaşa’da hizmet veren Antalya Kültür Sanat (AKS), 20 Ağustos tarihine kadar “Yaşamı ve Yapıtlarıyla Habip Aydoğdu”yu ağırlıyor. Küratörlüğünü Elif Aydoğdu Aytekin’in üstlendiği aktiflik, Gülay Şahin’in proje idaresi, altı kişilik bir fotoğrafçı takımı ve takımdan Özgür Aydoğdu’nun etkileşimli iPad uygulamasına eşlik eden “2023 Karalamalar Yeni Notlar”ıyla bütünleşirken yarım asırlık mesleğiyle dikkat çeken Aydoğdu’nun fotoğrafçı ve görüntü sanatkarı Serhat Özdemir tarafından çekilen pandemi periyodu kısa sineması de standa farklı bir boyut getiriyor. Bu sinema gibi sergide bulunan pek çok ömür öyküsel ve sanatsal öge, QR kod okuma tekniği ile izleyenlere ayrıntılı bir formda ulaştırılıyor. Üstten aşağı gezilen üç katlı stant, birinci katında yer alan sanatkarın erken devir yapıtları, öz ömür öyküsel doküman ve fotoğrafları ile üçüncü katındaki pandemi ve zelzeleye dair tepkisel soyut çalışmalarıyla dikkat çekiyor. Stantta birinci periyot eserleri üçüncü katta “Yaşam Kavgası” başlığı ile öne çıkarken Aydoğdu’nun “Zamanın Ruhu” ismiyle 1989-2015 ortası ürettiği yapıtların yer aldığı ikinci salonun ardından izleyiciler “Umut” temalı üçüncü salonda 2016-2023 ortasına tarihlenen yapıtları deneyimleme fırsatı buluyor.
‘Bereketli çelişki’
Aydoğdu’nun sanatında hakikat, sanatının daima kovaladığı bir sevdayı andırıyor. Yankının, yansımanın yoğunluğu nedeniyle gerçeğin aslında ne kadar biricik, mahrem olduğunu periyotlarıyla ispatlayan sanatçı bu mevzuda çabaladığı sürece tıpkı bağlamasıyla yurdu arşınlayan bir ozan üzere katmerli eserler, farklı müzikler, besteler ortaya koyuyor; bunu bize iade ediyor. Öznel hakikat ile somut dışavurumculuğa kıyamayan bir nevi ‘bereketli çelişki’ hâli yaşayan sanatçı fotoğraflarına yurt edindiği ‘espas’ın kendisi için ne tabir ettiğini şöyle aktarıyor: “Hepimiz aslında bir gerçeği arıyoruz. Herkesin hakikati başka ama bulamayacağımızı bildiğimiz hâlde benim gibi kovalıyoruz. Herkesin yoğurt yiyişi başka. Garip bir gerçeği arama hâli bu. Tahminen de gerçek yok. Birinci başta stantta üstten aşağı izlediğin zaman ne badireler atlattığımı, ne tuzaklara düştüğümü, ne çukurlara girdiğimi, bazen olumlu iken o yollardan nasıl saptığımı, o gittiğim bütün yollardaki izleri, hepsini görüyorsun. Bazen belli devirler daha naif geliyor. Bugün en dışavurumcu, çağdaş hâlimde bile o naifliği hissediyorum. ‘Bereketli çelişki’ tabiri hoşuma gitti. Bazen moralim bozuluyor ama elimde değil. Zelzele, korona tüm dünyayı etkiliyor. Sevdiğin birini kazanıyorsun; kaybediyorsun ya da çok heyecanlandığın bir aktiflik oluyor ve güncelerine giriyor. O dönüşümün ipuçlarını aslında daima görüyorsun.” Bir bakıma hem söz hem beste için çalışan bir Anadolu ozanı üzere davranan Aydoğdu’nun yapıtlarında yöresellik ile sahne ve dekor tasarımı birebir vakitte seziliyor: “Arınmaya çalışıyorum ama arınmaya çalışırken bir yoğunluğu kendi içimde yaşadığımı biliyorum. Bazen elimde değil niye yazıyorum diyorum lakin, bunu ben artık bir yazı olarak da görmüyorum. Kimileri okunuyor, kimileri okunmuyor. Daima resimsel bir günce olsun istiyorum”.
İnsanın büyük iç devrimi
Sanatçı, günümüzde soyutlamaya niye bu kadar muhtaçlık duyulduğuna ise şu yorumu getiriyor: “Dünya bugün İkinci Dünya Savaşı’ndakinden de berbat ama bazılarına nazaran çok uygun. Dünya çelişkilerin ağırlaştığı, gelirin yüzde 80’’ini yüzde 20’nin yediği bir toplumda ahlaksızlığın, dinin, birçok kültürel pahaların sapkınca kullanıldığı bir ortamda ister istemez soyutlamaya gidiliyor. Soyutlama aslında bana nazaran tahminen de insanın en büyük iç ihtilali. Burada onun mahremiyetini de verebiliyorsun. Günümüz şartlarında kullandığın makine en âlâ fotoğrafı da çekiyor. Artık her tarafta her türlüsünü yakalayabiliyorsun. Hayata artık bir diğer bakmak gerekiyor. İşin ruhuna, bilinçaltına girmek gerekiyor. Elbette görüneni de yapacaksın fakat aslında görüyorsun. Sanatın da biraz oralarda olması lazım. Şiirde de resimde de müzikte de bu türlü olması gerek. Bence hayata soyutlamacı bakmadan, gerçek dokunabilmenin bir yolu yok”.
Resim bir güç olayı
Aydoğdu, yapıtlarındaki olumlu ve olumsuz hissiyat istikrarı için “Umut acılarımızdan da çilelerimizden de çok olmalı. Bu hayata katlanmanın en güzel yolu, ironi ve bitmemişlik. Bazen işlerim bana ‘çok usta’ geliyor ama ona karşın gözümü kapamaya, sol elimi kullanmaya çalışıyorum. Bu, yapıta öbür bir kat katıyor. Yıkıyorum, dayanan renkler, dayanmayanlarıyla, diyorum ya ben bu işin zahmetini seviyorum. Artık akılla yapılan, hesaplı kitaplı çok fotoğraflar var. Onlar bana seslenmiyor. ‘Akıllı delilik’ diye bir şey var ya: Tahtadan bir eksiklik, fotoğrafta de olacak. Kaybetmeyi göze almazsan bir şey çıkmaz ki. Buradaki işlerin hepsi bir diğerine nazaran bitmemiş işlerdir. Bunun verdiği bir güç ve davet vardır. Fotoğraf aslına bakılırsa bir güç olayıdır.”
‘Bereketli çelişki’
Aydoğdu’nun sanatında hakikat, sanatının daima kovaladığı bir sevdayı andırıyor. Yankının, yansımanın yoğunluğu nedeniyle gerçeğin aslında ne kadar biricik, mahrem olduğunu periyotlarıyla ispatlayan sanatçı bu mevzuda çabaladığı sürece tıpkı bağlamasıyla yurdu arşınlayan bir ozan üzere katmerli eserler, farklı müzikler, besteler ortaya koyuyor; bunu bize iade ediyor. Öznel hakikat ile somut dışavurumculuğa kıyamayan bir nevi ‘bereketli çelişki’ hâli yaşayan sanatçı fotoğraflarına yurt edindiği ‘espas’ın kendisi için ne tabir ettiğini şöyle aktarıyor: “Hepimiz aslında bir gerçeği arıyoruz. Herkesin hakikati başka ama bulamayacağımızı bildiğimiz hâlde benim gibi kovalıyoruz. Herkesin yoğurt yiyişi başka. Garip bir gerçeği arama hâli bu. Tahminen de gerçek yok. Birinci başta stantta üstten aşağı izlediğin zaman ne badireler atlattığımı, ne tuzaklara düştüğümü, ne çukurlara girdiğimi, bazen olumlu iken o yollardan nasıl saptığımı, o gittiğim bütün yollardaki izleri, hepsini görüyorsun. Bazen belli devirler daha naif geliyor. Bugün en dışavurumcu, çağdaş hâlimde bile o naifliği hissediyorum. ‘Bereketli çelişki’ tabiri hoşuma gitti. Bazen moralim bozuluyor ama elimde değil. Zelzele, korona tüm dünyayı etkiliyor. Sevdiğin birini kazanıyorsun; kaybediyorsun ya da çok heyecanlandığın bir aktiflik oluyor ve güncelerine giriyor. O dönüşümün ipuçlarını aslında daima görüyorsun.” Bir bakıma hem söz hem beste için çalışan bir Anadolu ozanı üzere davranan Aydoğdu’nun yapıtlarında yöresellik ile sahne ve dekor tasarımı birebir vakitte seziliyor: “Arınmaya çalışıyorum ama arınmaya çalışırken bir yoğunluğu kendi içimde yaşadığımı biliyorum. Bazen elimde değil niye yazıyorum diyorum lakin, bunu ben artık bir yazı olarak da görmüyorum. Kimileri okunuyor, kimileri okunmuyor. Daima resimsel bir günce olsun istiyorum”.
İnsanın büyük iç devrimi
Sanatçı, günümüzde soyutlamaya niye bu kadar muhtaçlık duyulduğuna ise şu yorumu getiriyor: “Dünya bugün İkinci Dünya Savaşı’ndakinden de berbat ama bazılarına nazaran çok uygun. Dünya çelişkilerin ağırlaştığı, gelirin yüzde 80’’ini yüzde 20’nin yediği bir toplumda ahlaksızlığın, dinin, birçok kültürel pahaların sapkınca kullanıldığı bir ortamda ister istemez soyutlamaya gidiliyor. Soyutlama aslında bana nazaran tahminen de insanın en büyük iç ihtilali. Burada onun mahremiyetini de verebiliyorsun. Günümüz şartlarında kullandığın makine en âlâ fotoğrafı da çekiyor. Artık her tarafta her türlüsünü yakalayabiliyorsun. Hayata artık bir diğer bakmak gerekiyor. İşin ruhuna, bilinçaltına girmek gerekiyor. Elbette görüneni de yapacaksın fakat aslında görüyorsun. Sanatın da biraz oralarda olması lazım. Şiirde de resimde de müzikte de bu türlü olması gerek. Bence hayata soyutlamacı bakmadan, gerçek dokunabilmenin bir yolu yok”.
Resim bir güç olayı
Aydoğdu, yapıtlarındaki olumlu ve olumsuz hissiyat istikrarı için “Umut acılarımızdan da çilelerimizden de çok olmalı. Bu hayata katlanmanın en güzel yolu, ironi ve bitmemişlik. Bazen işlerim bana ‘çok usta’ geliyor ama ona karşın gözümü kapamaya, sol elimi kullanmaya çalışıyorum. Bu, yapıta öbür bir kat katıyor. Yıkıyorum, dayanan renkler, dayanmayanlarıyla, diyorum ya ben bu işin zahmetini seviyorum. Artık akılla yapılan, hesaplı kitaplı çok fotoğraflar var. Onlar bana seslenmiyor. ‘Akıllı delilik’ diye bir şey var ya: Tahtadan bir eksiklik, fotoğrafta de olacak. Kaybetmeyi göze almazsan bir şey çıkmaz ki. Buradaki işlerin hepsi bir diğerine nazaran bitmemiş işlerdir. Bunun verdiği bir güç ve davet vardır. Fotoğraf aslına bakılırsa bir güç olayıdır.”